Dijital varlık denetimi: Menkul kıymet mi yoksa eşya mı?

Blockchain dijital varlıkların finansal piyasalardaki etkisi giderek artmakta, bu durumun merkeziyetsiz yapısı, ülkelerin finansal denetim sistemlerine yeni zorluklar getirmektedir. Geleneksel finansal denetim çerçevesinin dijital varlıkların özgünlüğüne uyum sağlarken, riskleri etkin bir şekilde kontrol etme yöntemleri, herkesin dikkatini çeken bir odak haline gelmiştir.

Küresel düzenleyici tutumlar farklılık gösteriyor; veriler, 130 yargı alanında 88'inin sanal varlık hizmetlerine izin verdiğini, 20'sinin ise açıkça yasakladığını gösteriyor. Sanal varlık hizmetlerine izin veren ülkelerden biri olan Amerika Birleşik Devletleri, birleşik bir düzenleme modeli benimsemiştir; farklı iş kolları farklı kurumlar tarafından denetlenebilir.

Amerika'da, dijital varlık sektörü cüzdan hizmetleri, borsa, ICO, madencilik, akıllı sözleşmeler, staking hizmetleri ve NFT gibi çeşitli iş kollarını kapsamaktadır. Ancak, bazı dijital varlıkların (örneğin ETH) düzenleyici yetkisi hala tartışmalıdır; temel sorun, bunların emtia mı yoksa menkul kıymet mi olarak değerlendirilmesi gerektiğidir.

Amerikan düzenleyici kurumlar mevcut düzenlemelerin dijital varlıklara uygunluğunu değerlendiriyor. Bu bağlamda, Howey testi dijital varlıkların "yatırım sözleşmesi" olup olmadığını belirlemek için kullanılıyor ve böylece menkul kıymet düzenlemeleri kapsamına alınıp alınmayacağına karar veriliyor. Bu test, 1946 yılına ait bir hukuk davasından kaynaklanmakta olup, düzenleyici kurumlara net bir değerlendirme çerçevesi sunmaktadır.

Eğer dijital varlıklar menkul kıymet olarak kabul edilirse, sıkı bir düzenlemeye tabi tutulacaktır. İlgili düzenlemeleri ihlal etmek, medeni davalara veya idari cezalara yol açabilir. Örneğin, bir tanınmış dijital varlık şirketi kayıtsız menkul kıymet ihraç etmekten dolayı dava edilmiştir; mahkeme, işlemin ekonomik özünü değerlendirerek farklı satış yöntemlerine farklı kararlar vermiştir.

Diğer yandan, dijital varlıklar mal olarak görülüyorsa, farklı düzenleyici yöntemlere tabi olacaktır. Dijital varlıklar yasal anlamda mal olarak kesin bir şekilde tanımlanmamış olsa da, düzenleyici otoriteler bazı dijital varlıkların kendi uygulama alanlarına girdiğini belirtmiştir.

Son zamanlarda, ABD yasama organı, dijital varlıklar için daha net bir düzenleyici çerçeve sağlamayı amaçlayan bir tasarıyı kabul etti. Bu tasarı, dijital varlıkları "kısıtlı dijital varlıklar" ve "dijital ürünler" olarak iki kategoriye ayırmakta ve bunlar farklı düzenleyici kurumlar tarafından yönetilecektir. Varlıkların sınıflandırması, temel blok zincirinin merkeziyetsizliği, edinim şekli ve sahip ile émisyon sahibi arasındaki ilişki gibi faktörlere bağlı olacaktır.

Dijital varlıkların nitelendirilmesi piyasa üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Örneğin, ETH'nin menkul kıymet olarak nitelendirilmesi, ilgili hizmet sağlayıcıların uyum maliyetlerini artırabilir ve bireysel yatırımcıların fırsatlarını etkileyebilir. Oysa, emtia olarak nitelendirilmesi türev piyasalarının gelişimini teşvik edebilir, ancak onun benzersiz özelliklerini yansıtmakta zorlanabilir.

Regülatörler arasındaki rekabet, regülasyon fırsatları yaratabilir ve piyasa katılımcılarını daha karmaşık bir regülasyon ortamıyla karşı karşıya bırakabilir. Yatırımcıları korumak, piyasa düzenini sağlamak ve yeniliği teşvik etmek arasında nasıl bir denge sağlanacağı, gelecekte dijital varlık regülasyonunun anahtar zorluğu olacaktır.