Ngành tài chính dường như đang tìm kiếm một cách để bãi bỏ các quy tắc công bố thông tin và giao dịch của thị trường chứng khoán, khiến cho thị trường chứng khoán trở nên giống như Tài sản tiền điện tử, thay vì khiến Tài sản tiền điện tử trở nên giống với thị trường chứng khoán quy định.
Tác giả: Matt Levine
Biên dịch: BitpushNews
Đầu tiên, tôi xin tóm tắt ngắn gọn về lịch sử thị trường chứng khoán công khai của Mỹ:
Vào những năm trước, bất kỳ ai cũng có thể huy động vốn cho dự án bằng cách bán cổ phiếu ra công chúng, và nhiều người đã làm như vậy, thường kèm theo những cam kết giả.
Hiện tượng này đạt đỉnh vào những năm 1920, khi mọi người đổ xô mua cổ phiếu và vay tiền để đầu tư mạo hiểm. Sau đó, thị trường chứng khoán sụp đổ và đại suy thoái xảy ra. Để khôi phục niềm tin vào thị trường, Quốc hội đã thông qua một loạt các luật (đặc biệt là Đạo luật Chứng khoán năm 1933 và Đạo luật Giao dịch Chứng khoán năm 1934) để quy định thị trường cổ phiếu công khai. Từ đó, nếu công ty muốn phát hành cổ phiếu ra công chúng, họ phải công khai chi tiết kinh doanh, phát hành báo cáo tài chính đã được kiểm toán và công bố các sự kiện quan trọng, đảm bảo rằng các nhà đầu tư được thông báo.
Tất nhiên, điều này chỉ áp dụng cho các công ty niêm yết, còn đối với các công ty không huy động vốn từ công chúng thì có ngoại lệ. Nếu bố vợ bạn cho bạn một ít vốn khởi nghiệp để mở một cửa hàng vật liệu xây dựng địa phương, chính phủ liên bang rõ ràng sẽ không yêu cầu bạn nộp báo cáo kiểm toán.
Theo thời gian, những ngoại lệ này trở nên ngày càng quan trọng. Vào những năm 1920, cách tốt nhất để doanh nghiệp huy động vốn là phát hành cổ phiếu ra công chúng cho hàng triệu nhà đầu tư nhỏ lẻ; nhưng đến những năm 2020, cách huy động vốn tốt nhất có thể là trực tiếp gọi điện cho Masayoshi Son của SoftBank, hỏi ông ấy xin 10 tỷ đô la - ông ấy có khả năng cao sẽ đồng ý, và bạn không cần phải công khai báo cáo tài chính cũng như không phải đối mặt với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
"Thị trường tư nhân đã trở thành thị trường công khai mới", tôi thường nói như vậy. Trước đây, lợi ích chính của việc niêm yết là có thể huy động một lượng lớn vốn, vì thị trường công khai có nguồn vốn dồi dào hơn. Ngày nay, thị trường tư nhân sở hữu hàng chục nghìn tỷ đô la, việc niêm yết trở nên không còn cần thiết. Các công ty công nghệ nổi tiếng như SpaceX, OpenAI và Stripe không cần phải phát hành công khai mà vẫn có thể huy động hàng tỷ đô la với định giá hàng trăm tỷ đô la.
Chúng cũng thật sự đã làm vậy, bởi vì việc niêm yết thực sự rất phiền phức: phải công bố báo cáo tài chính, cập nhật tiến độ kinh doanh (nếu thông tin sai còn có thể bị kiện), và còn có thể thu hút những cổ đông không thích. Hơn nữa, sự biến động công khai của giá cổ phiếu cũng có thể khiến ban quản lý đau đầu. Đối với các công ty tư nhân nổi bật, điều này lại trở thành thuận lợi - họ vừa có thể huy động vốn, vừa loại bỏ những phiền phức của việc niêm yết.
Nhưng đối với công chúng, điều này chưa chắc là tốt. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn đầu tư vào những công ty như SpaceX nhưng không có cơ hội, chỉ có thể mua cổ phần phân mảnh với giá cao qua các kênh xám. Trong mười năm qua, một luận điệu dần trở nên phổ biến: "Tăng trưởng kinh tế hiện đại chủ yếu do các doanh nghiệp tư nhân thúc đẩy, những công ty thú vị nhất đều là tư nhân, nhưng các nhà đầu tư thông thường không thể tham gia, điều này cần phải thay đổi."
Làm thế nào để thay đổi? Những lập luận trước đây của tôi đã chỉ ra rằng điều này rất khó khăn. Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn hoàn toàn không muốn niêm yết, vì thị trường công khai vừa phiền phức vừa đắt đỏ. Thị trường tư nhân có thể thay thế thị trường công khai chủ yếu là do vốn toàn cầu đã tập trung cao độ vào các quỹ tư nhân, đầu tư mạo hiểm, văn phòng gia đình và những người như Masayoshi Son - họ hoàn toàn không cần vốn từ nhà đầu tư nhỏ lẻ (ít nhất là SpaceX không cần; có thể một số doanh nghiệp tư nhân cần nhà đầu tư nhỏ lẻ, nhưng chúng có thể không phải là những mục tiêu chất lượng).
Mặc dù vậy, mọi người vẫn muốn thử nghiệm. Về mặt khái niệm, dưới đây là một số phương pháp để giải quyết vấn đề:
Làm cho việc niêm yết dễ dàng hơn. Cắt giảm các quy định công bố thông tin tốn kém. Khiến cho cổ đông khó kiện công ty hơn, khiến cho những người hoạt động tích cực khó thắng trong các cuộc chiến ủy quyền hơn, và khiến cho những người bán khống khó chỉ trích công ty hơn. Rõ ràng, có một sự đánh đổi ở đây, nhưng có lẽ nó xứng đáng. Nếu việc niêm yết không còn rắc rối hoặc tốn kém hơn so với việc tư nhân, có lẽ SpaceX, Stripe và OpenAI sẽ nhún vai nói "Chắc chắn rồi, vậy thì hãy niêm yết đi." Lịch sử thường nói rằng đây là điều mà mọi người thường nói khi bàn về việc giải quyết vấn đề.
Làm cho việc tư nhân hóa trở nên khó khăn hơn. Tăng cường các quy định về tiết lộ thông tin đắt đỏ đối với các công ty tư nhân. Qua một đạo luật, quy định rằng "nếu bạn có doanh thu trên X đô la, bạn phải công bố báo cáo tài chính đã được kiểm toán, nếu phát hiện có sai sót, bất kỳ ai cũng có thể kiện bạn." Thỉnh thoảng bạn sẽ thấy những nỗ lực trong lĩnh vực này; vào năm 2022, Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) bắt đầu "xây dựng một kế hoạch yêu cầu nhiều công ty tư nhân hơn phải công bố thông tin tài chính và hoạt động của họ thường xuyên."
Tái cấu trúc nền kinh tế và phân phối tài sản, khiến cho quỹ vốn của các tổ chức lớn giảm đi, trong khi cách duy nhất để có được lượng lớn vốn là bán cổ phiếu cho công chúng. Điều này có vẻ rất khó.
Nhưng còn một cách tiếp cận táo bạo hơn: trực tiếp bãi bỏ các quy tắc về công ty niêm yết. Cho phép bất kỳ công ty nào phát hành cổ phiếu ra công chúng mà không cần tiết lộ hoặc kiểm toán. Công chúng tự đánh giá rủi ro - nếu công ty từ chối cung cấp báo cáo tài chính, bạn hoàn toàn có thể không mua (nhưng cũng có thể mua!). Gian lận vẫn là hành vi bất hợp pháp, nhưng việc tiết lộ bắt buộc sẽ trở thành tự nguyện. Nếu công ty cho rằng việc tiết lộ có lợi cho việc huy động vốn, họ vẫn có thể tuân theo luật chứng khoán hiện hành; nếu không muốn, họ cũng có thể trực tiếp bán cổ phiếu cho công chúng.
Rất ít người công khai ủng hộ kế hoạch này. Dù sao đi nữa, trong một thế kỷ qua, việc quản lý chứng khoán của Mỹ nhìn chung được coi là thành công - thị trường sâu hơn, định giá hợp lý hơn, gian lận ít hơn, tất cả đều nhờ vào việc các công ty niêm yết buộc phải công khai thông tin.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp tiền điện tử đã tìm ra một "con đường tắt": huy động vốn bằng cách phát hành "token" (một loại chứng nhận quyền lợi kinh tế tương tự như cổ phiếu) mà không cần tuân theo luật chứng khoán. Kết quả lý thuyết này có phần trái chiều, nhưng trong những năm gần đây dường như đang có xu hướng hồi sinh.
Ngày nay, hầu hết các công ty vẫn phát hành cổ phiếu thay vì tài sản tiền điện tử. Nhưng mã hóa cung cấp một cách tiếp cận mới: đổi tên cổ phiếu của công ty tư nhân thành tài sản tiền điện tử và sau đó bán cho công chúng. Bạn gọi đó là "mã hóa cổ phiếu" và đưa nó lên blockchain. Năm 2015, tôi đã viết rằng "nói đi nói lại ba chữ 'blockchain' sẽ không làm cho bất hợp pháp trở thành hợp pháp", nhưng giờ đây điều này không còn hiển nhiên.
Cổ phiếu được mã hóa còn có những lợi thế khác: Cổ phiếu trên blockchain có thể đạt được sự tự quản, vay với đòn bẩy cao trên các nền tảng DeFi, giao dịch 24 giờ một ngày, v.v. Nhưng điều thực sự hấp dẫn là, chỉ cần mang danh "mã hóa", cổ phiếu của các công ty tư nhân có thể lách quy tắc công bố của Mỹ để bán cho công chúng. Điều này có nghĩa là hệ thống luật chứng khoán được thiết lập vào những năm 1930 có thể bị bỏ qua.
Tất nhiên, Mỹ vẫn chưa đạt được bước này, nhưng đó là mục tiêu. Tuần này, Robinhood thông báo sẽ ra mắt cổ phiếu token hóa (ban đầu chỉ dành cho người dùng không ở Mỹ và chủ yếu là cổ phiếu Mỹ):
Robinhood Markets Inc. gia nhập làn sóng giao dịch cổ phiếu blockchain, cung cấp cổ phiếu Mỹ được mã hóa cho 150.000 người dùng tại 30 quốc gia với giao dịch 24/5.
Cấu trúc chi tiết cho thấy, tài sản được giữ bởi các tổ chức được cấp phép ở Mỹ (về lý thuyết, mã hóa có thể bán khống cổ phiếu mà không cần tài sản, nhưng token của Robinhood được thế chấp toàn bộ).
Điều đáng chú ý hơn nữa là Robinhood lần này còn tặng mã hóa doanh nghiệp tư nhân như một chương trình khuyến mãi:
Để kỷ niệm việc ra mắt, Robinhood tặng cho người dùng EU đăng ký trước ngày 7 tháng 7 một mã hóa trị giá 5 euro của OpenAI và SpaceX, tổng cộng phân phối 1 triệu đô la mã hóa OpenAI và 500 nghìn đô la mã hóa SpaceX.
Giám đốc điều hành dịch vụ mã hóa của Robinhood, John Krebriat, cho biết: "Chúng tôi muốn giải quyết sự bất bình đẳng trong đầu tư lịch sử - bây giờ mọi người đều có thể mua những công ty này."
Mặc dù hiện tại chỉ giới hạn ở Châu Âu, nhưng mục tiêu rất rõ ràng: cho phép công chúng mua cổ phiếu OpenAI và SpaceX thông qua ứng dụng môi giới mà không cần công ty công khai báo cáo tài chính.
Giám đốc điều hành Robinhood, Vlad Tenev, đã thẳng thắn nói trong podcast:
"Đối với các doanh nghiệp tư nhân, lý do cấm nhà đầu tư cá nhân đầu tư hoàn toàn không có cơ sở. Mọi người có thể mua hàng hóa giảm giá trên Amazon, có thể mua coin meme, nhưng lại không thể mua cổ phiếu OpenAI? Điều này thật phi lý."
Câu này không sai! Công chúng vốn có thể đầu cơ trên thị trường chứng khoán (quyền chọn không có ngày hết hạn), trong lĩnh vực tiền điện tử (coin meme), và trong xổ số thể thao (Robinhood từng quảng bá cược Super Bowl). So với điều đó, SpaceX hoặc OpenAI lại là những tài sản chất lượng hơn. Sự phân biệt giữa công và tư thực sự không liên quan đến mức độ rủi ro — thị trường công khai có rác rưởi, thị trường tư nhân cũng có ngọc quý.
Nhưng phải nhận thức rõ bản chất: "Công chúng nên có khả năng đầu tư vào các công ty tư nhân" bản thân nó là một nghịch lý.
Đặc điểm cốt lõi của doanh nghiệp tư nhân chính là:
（1）Không mở cho công chúng,
(2) Không bị ràng buộc bởi việc công bố của công ty niêm yết.
Do đó, "cho phép công chúng đầu tư vào doanh nghiệp tư nhân" tương đương với "cho phép doanh nghiệp bán cổ phiếu cho công chúng mà không công bố thông tin". Điều này không nhất thiết là vô lý - có thể bạn cho rằng các quy tắc công bố đã lỗi thời, cản trở đổi mới, nhưng đó chính là bản chất của việc mã hóa.
Tenev không phải là trường hợp đơn lẻ. Giám đốc điều hành của BlackRock, Larry Fink, cũng cổ súy cho việc mã hóa và rõ ràng cho biết mục tiêu là tránh các quy tắc công bố. Ông đã viết trong thư gửi cổ đông năm nay:
"Tokenization giúp đầu tư trở nên dân chủ hóa... Các khoản đầu tư có lợi suất cao thường chỉ dành cho các tổ chức lớn, lý do chính là do những rào cản pháp lý và vận hành. Tokenization có thể loại bỏ những rào cản này, giúp nhiều người có thể tiếp cận với lợi nhuận cao hơn."
Ở đây, "va chạm pháp lý" đề cập đến việc một số công ty là tư nhân vì họ không muốn tuân thủ các quy tắc công bố thông tin chứng khoán, và giải pháp token hóa là cách mà họ có thể bán cổ phiếu cho công chúng mà không cần tuân thủ những quy tắc này.
Nói lại một lần nữa, giải pháp này vẫn chưa hiệu quả ở Mỹ. Bạn vẫn không thể bán "token" cổ phiếu của công ty tư nhân (hoặc khoản vay tín dụng tư nhân, quỹ vốn tư nhân, v.v.) trực tiếp cho công chúng Mỹ mà không cần tiết lộ. Nhưng nhiều ông lớn trong ngành tài chính đang cổ vũ cho điều này, và môi trường quy định dường như cũng khá tiếp nhận, bạn cũng có thể hiểu lý do. Công chúng muốn mua các khoản đầu tư tư nhân, các trung gian muốn bán, trong khi các quy tắc tiết lộ lại cản trở tất cả điều đó. Nói rằng "chúng ta nên bãi bỏ quy tắc tiết lộ" nghe có vẻ tồi tệ, lạc hậu và tham lam. Trong khi nói "token hóa" nghe có vẻ tốt, hiện đại và ngầu.
Một chút lịch sử cũ kỹ nữa.
Vào khoảng năm 2020, các dự án mã hóa đã huy động vốn một cách điên cuồng từ công chúng thông qua những lời hứa giả tạo. Mọi người đã đầu tư vào đòn bẩy để đầu cơ, sau đó bong bóng vỡ, dẫn đến "mùa đông tiền điện tử". Vào cuối năm 2022, bạn có thể đã tưởng tượng ra nhiều kết thúc khác nhau, bao gồm:
mã hóa vĩnh viễn im lặng；
Quốc hội có thể quản lý tài sản tiền điện tử giống như cách mà họ đã quy định thị trường chứng khoán trong những năm 1930, có thể sẽ đưa ra các quy tắc mới để phục hồi niềm tin vào thị trường tài sản tiền điện tử, yêu cầu công khai thông tin, quy định xung đột lợi ích, và áp dụng yêu cầu về vốn. (Chúng tôi cũng thực sự đã thấy một số tình huống như vậy; Dự luật Thiên tài đã áp đặt yêu cầu về vốn đối với stablecoin.)
Nhưng thực tế là con đường thứ ba (tôi cá nhân cũng không dự đoán được điều này), ngành tài chính dường như đang tìm kiếm một cách để bãi bỏ các quy tắc công bố thông tin và giao dịch trên thị trường chứng khoán, từ đó làm cho thị trường chứng khoán giống như Tài sản tiền điện tử, thay vì làm cho Tài sản tiền điện tử giống như một thị trường chứng khoán quy chuẩn.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Thị trường chứng khoán Mỹ khoác "Token" áo giáp, điều tốt hay xấu?
Tác giả: Matt Levine
Biên dịch: BitpushNews
Đầu tiên, tôi xin tóm tắt ngắn gọn về lịch sử thị trường chứng khoán công khai của Mỹ:
Vào những năm trước, bất kỳ ai cũng có thể huy động vốn cho dự án bằng cách bán cổ phiếu ra công chúng, và nhiều người đã làm như vậy, thường kèm theo những cam kết giả.
Hiện tượng này đạt đỉnh vào những năm 1920, khi mọi người đổ xô mua cổ phiếu và vay tiền để đầu tư mạo hiểm. Sau đó, thị trường chứng khoán sụp đổ và đại suy thoái xảy ra. Để khôi phục niềm tin vào thị trường, Quốc hội đã thông qua một loạt các luật (đặc biệt là Đạo luật Chứng khoán năm 1933 và Đạo luật Giao dịch Chứng khoán năm 1934) để quy định thị trường cổ phiếu công khai. Từ đó, nếu công ty muốn phát hành cổ phiếu ra công chúng, họ phải công khai chi tiết kinh doanh, phát hành báo cáo tài chính đã được kiểm toán và công bố các sự kiện quan trọng, đảm bảo rằng các nhà đầu tư được thông báo.
Tất nhiên, điều này chỉ áp dụng cho các công ty niêm yết, còn đối với các công ty không huy động vốn từ công chúng thì có ngoại lệ. Nếu bố vợ bạn cho bạn một ít vốn khởi nghiệp để mở một cửa hàng vật liệu xây dựng địa phương, chính phủ liên bang rõ ràng sẽ không yêu cầu bạn nộp báo cáo kiểm toán.
Theo thời gian, những ngoại lệ này trở nên ngày càng quan trọng. Vào những năm 1920, cách tốt nhất để doanh nghiệp huy động vốn là phát hành cổ phiếu ra công chúng cho hàng triệu nhà đầu tư nhỏ lẻ; nhưng đến những năm 2020, cách huy động vốn tốt nhất có thể là trực tiếp gọi điện cho Masayoshi Son của SoftBank, hỏi ông ấy xin 10 tỷ đô la - ông ấy có khả năng cao sẽ đồng ý, và bạn không cần phải công khai báo cáo tài chính cũng như không phải đối mặt với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
"Thị trường tư nhân đã trở thành thị trường công khai mới", tôi thường nói như vậy. Trước đây, lợi ích chính của việc niêm yết là có thể huy động một lượng lớn vốn, vì thị trường công khai có nguồn vốn dồi dào hơn. Ngày nay, thị trường tư nhân sở hữu hàng chục nghìn tỷ đô la, việc niêm yết trở nên không còn cần thiết. Các công ty công nghệ nổi tiếng như SpaceX, OpenAI và Stripe không cần phải phát hành công khai mà vẫn có thể huy động hàng tỷ đô la với định giá hàng trăm tỷ đô la.
Chúng cũng thật sự đã làm vậy, bởi vì việc niêm yết thực sự rất phiền phức: phải công bố báo cáo tài chính, cập nhật tiến độ kinh doanh (nếu thông tin sai còn có thể bị kiện), và còn có thể thu hút những cổ đông không thích. Hơn nữa, sự biến động công khai của giá cổ phiếu cũng có thể khiến ban quản lý đau đầu. Đối với các công ty tư nhân nổi bật, điều này lại trở thành thuận lợi - họ vừa có thể huy động vốn, vừa loại bỏ những phiền phức của việc niêm yết.
Nhưng đối với công chúng, điều này chưa chắc là tốt. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn đầu tư vào những công ty như SpaceX nhưng không có cơ hội, chỉ có thể mua cổ phần phân mảnh với giá cao qua các kênh xám. Trong mười năm qua, một luận điệu dần trở nên phổ biến: "Tăng trưởng kinh tế hiện đại chủ yếu do các doanh nghiệp tư nhân thúc đẩy, những công ty thú vị nhất đều là tư nhân, nhưng các nhà đầu tư thông thường không thể tham gia, điều này cần phải thay đổi."
Làm thế nào để thay đổi? Những lập luận trước đây của tôi đã chỉ ra rằng điều này rất khó khăn. Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn hoàn toàn không muốn niêm yết, vì thị trường công khai vừa phiền phức vừa đắt đỏ. Thị trường tư nhân có thể thay thế thị trường công khai chủ yếu là do vốn toàn cầu đã tập trung cao độ vào các quỹ tư nhân, đầu tư mạo hiểm, văn phòng gia đình và những người như Masayoshi Son - họ hoàn toàn không cần vốn từ nhà đầu tư nhỏ lẻ (ít nhất là SpaceX không cần; có thể một số doanh nghiệp tư nhân cần nhà đầu tư nhỏ lẻ, nhưng chúng có thể không phải là những mục tiêu chất lượng).
Mặc dù vậy, mọi người vẫn muốn thử nghiệm. Về mặt khái niệm, dưới đây là một số phương pháp để giải quyết vấn đề:
Làm cho việc niêm yết dễ dàng hơn. Cắt giảm các quy định công bố thông tin tốn kém. Khiến cho cổ đông khó kiện công ty hơn, khiến cho những người hoạt động tích cực khó thắng trong các cuộc chiến ủy quyền hơn, và khiến cho những người bán khống khó chỉ trích công ty hơn. Rõ ràng, có một sự đánh đổi ở đây, nhưng có lẽ nó xứng đáng. Nếu việc niêm yết không còn rắc rối hoặc tốn kém hơn so với việc tư nhân, có lẽ SpaceX, Stripe và OpenAI sẽ nhún vai nói "Chắc chắn rồi, vậy thì hãy niêm yết đi." Lịch sử thường nói rằng đây là điều mà mọi người thường nói khi bàn về việc giải quyết vấn đề.
Làm cho việc tư nhân hóa trở nên khó khăn hơn. Tăng cường các quy định về tiết lộ thông tin đắt đỏ đối với các công ty tư nhân. Qua một đạo luật, quy định rằng "nếu bạn có doanh thu trên X đô la, bạn phải công bố báo cáo tài chính đã được kiểm toán, nếu phát hiện có sai sót, bất kỳ ai cũng có thể kiện bạn." Thỉnh thoảng bạn sẽ thấy những nỗ lực trong lĩnh vực này; vào năm 2022, Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) bắt đầu "xây dựng một kế hoạch yêu cầu nhiều công ty tư nhân hơn phải công bố thông tin tài chính và hoạt động của họ thường xuyên."
Tái cấu trúc nền kinh tế và phân phối tài sản, khiến cho quỹ vốn của các tổ chức lớn giảm đi, trong khi cách duy nhất để có được lượng lớn vốn là bán cổ phiếu cho công chúng. Điều này có vẻ rất khó.
Nhưng còn một cách tiếp cận táo bạo hơn: trực tiếp bãi bỏ các quy tắc về công ty niêm yết. Cho phép bất kỳ công ty nào phát hành cổ phiếu ra công chúng mà không cần tiết lộ hoặc kiểm toán. Công chúng tự đánh giá rủi ro - nếu công ty từ chối cung cấp báo cáo tài chính, bạn hoàn toàn có thể không mua (nhưng cũng có thể mua!). Gian lận vẫn là hành vi bất hợp pháp, nhưng việc tiết lộ bắt buộc sẽ trở thành tự nguyện. Nếu công ty cho rằng việc tiết lộ có lợi cho việc huy động vốn, họ vẫn có thể tuân theo luật chứng khoán hiện hành; nếu không muốn, họ cũng có thể trực tiếp bán cổ phiếu cho công chúng.
Rất ít người công khai ủng hộ kế hoạch này. Dù sao đi nữa, trong một thế kỷ qua, việc quản lý chứng khoán của Mỹ nhìn chung được coi là thành công - thị trường sâu hơn, định giá hợp lý hơn, gian lận ít hơn, tất cả đều nhờ vào việc các công ty niêm yết buộc phải công khai thông tin.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp tiền điện tử đã tìm ra một "con đường tắt": huy động vốn bằng cách phát hành "token" (một loại chứng nhận quyền lợi kinh tế tương tự như cổ phiếu) mà không cần tuân theo luật chứng khoán. Kết quả lý thuyết này có phần trái chiều, nhưng trong những năm gần đây dường như đang có xu hướng hồi sinh.
Ngày nay, hầu hết các công ty vẫn phát hành cổ phiếu thay vì tài sản tiền điện tử. Nhưng mã hóa cung cấp một cách tiếp cận mới: đổi tên cổ phiếu của công ty tư nhân thành tài sản tiền điện tử và sau đó bán cho công chúng. Bạn gọi đó là "mã hóa cổ phiếu" và đưa nó lên blockchain. Năm 2015, tôi đã viết rằng "nói đi nói lại ba chữ 'blockchain' sẽ không làm cho bất hợp pháp trở thành hợp pháp", nhưng giờ đây điều này không còn hiển nhiên.
Cổ phiếu được mã hóa còn có những lợi thế khác: Cổ phiếu trên blockchain có thể đạt được sự tự quản, vay với đòn bẩy cao trên các nền tảng DeFi, giao dịch 24 giờ một ngày, v.v. Nhưng điều thực sự hấp dẫn là, chỉ cần mang danh "mã hóa", cổ phiếu của các công ty tư nhân có thể lách quy tắc công bố của Mỹ để bán cho công chúng. Điều này có nghĩa là hệ thống luật chứng khoán được thiết lập vào những năm 1930 có thể bị bỏ qua.
Tất nhiên, Mỹ vẫn chưa đạt được bước này, nhưng đó là mục tiêu. Tuần này, Robinhood thông báo sẽ ra mắt cổ phiếu token hóa (ban đầu chỉ dành cho người dùng không ở Mỹ và chủ yếu là cổ phiếu Mỹ):
Robinhood Markets Inc. gia nhập làn sóng giao dịch cổ phiếu blockchain, cung cấp cổ phiếu Mỹ được mã hóa cho 150.000 người dùng tại 30 quốc gia với giao dịch 24/5.
Cấu trúc chi tiết cho thấy, tài sản được giữ bởi các tổ chức được cấp phép ở Mỹ (về lý thuyết, mã hóa có thể bán khống cổ phiếu mà không cần tài sản, nhưng token của Robinhood được thế chấp toàn bộ).
Điều đáng chú ý hơn nữa là Robinhood lần này còn tặng mã hóa doanh nghiệp tư nhân như một chương trình khuyến mãi:
Để kỷ niệm việc ra mắt, Robinhood tặng cho người dùng EU đăng ký trước ngày 7 tháng 7 một mã hóa trị giá 5 euro của OpenAI và SpaceX, tổng cộng phân phối 1 triệu đô la mã hóa OpenAI và 500 nghìn đô la mã hóa SpaceX.
Giám đốc điều hành dịch vụ mã hóa của Robinhood, John Krebriat, cho biết: "Chúng tôi muốn giải quyết sự bất bình đẳng trong đầu tư lịch sử - bây giờ mọi người đều có thể mua những công ty này."
Mặc dù hiện tại chỉ giới hạn ở Châu Âu, nhưng mục tiêu rất rõ ràng: cho phép công chúng mua cổ phiếu OpenAI và SpaceX thông qua ứng dụng môi giới mà không cần công ty công khai báo cáo tài chính.
Giám đốc điều hành Robinhood, Vlad Tenev, đã thẳng thắn nói trong podcast:
"Đối với các doanh nghiệp tư nhân, lý do cấm nhà đầu tư cá nhân đầu tư hoàn toàn không có cơ sở. Mọi người có thể mua hàng hóa giảm giá trên Amazon, có thể mua coin meme, nhưng lại không thể mua cổ phiếu OpenAI? Điều này thật phi lý."
Câu này không sai! Công chúng vốn có thể đầu cơ trên thị trường chứng khoán (quyền chọn không có ngày hết hạn), trong lĩnh vực tiền điện tử (coin meme), và trong xổ số thể thao (Robinhood từng quảng bá cược Super Bowl). So với điều đó, SpaceX hoặc OpenAI lại là những tài sản chất lượng hơn. Sự phân biệt giữa công và tư thực sự không liên quan đến mức độ rủi ro — thị trường công khai có rác rưởi, thị trường tư nhân cũng có ngọc quý.
Nhưng phải nhận thức rõ bản chất: "Công chúng nên có khả năng đầu tư vào các công ty tư nhân" bản thân nó là một nghịch lý.
Đặc điểm cốt lõi của doanh nghiệp tư nhân chính là:
（1）Không mở cho công chúng,
(2) Không bị ràng buộc bởi việc công bố của công ty niêm yết.
Do đó, "cho phép công chúng đầu tư vào doanh nghiệp tư nhân" tương đương với "cho phép doanh nghiệp bán cổ phiếu cho công chúng mà không công bố thông tin". Điều này không nhất thiết là vô lý - có thể bạn cho rằng các quy tắc công bố đã lỗi thời, cản trở đổi mới, nhưng đó chính là bản chất của việc mã hóa.
Tenev không phải là trường hợp đơn lẻ. Giám đốc điều hành của BlackRock, Larry Fink, cũng cổ súy cho việc mã hóa và rõ ràng cho biết mục tiêu là tránh các quy tắc công bố. Ông đã viết trong thư gửi cổ đông năm nay:
"Tokenization giúp đầu tư trở nên dân chủ hóa... Các khoản đầu tư có lợi suất cao thường chỉ dành cho các tổ chức lớn, lý do chính là do những rào cản pháp lý và vận hành. Tokenization có thể loại bỏ những rào cản này, giúp nhiều người có thể tiếp cận với lợi nhuận cao hơn."
Ở đây, "va chạm pháp lý" đề cập đến việc một số công ty là tư nhân vì họ không muốn tuân thủ các quy tắc công bố thông tin chứng khoán, và giải pháp token hóa là cách mà họ có thể bán cổ phiếu cho công chúng mà không cần tuân thủ những quy tắc này.
Nói lại một lần nữa, giải pháp này vẫn chưa hiệu quả ở Mỹ. Bạn vẫn không thể bán "token" cổ phiếu của công ty tư nhân (hoặc khoản vay tín dụng tư nhân, quỹ vốn tư nhân, v.v.) trực tiếp cho công chúng Mỹ mà không cần tiết lộ. Nhưng nhiều ông lớn trong ngành tài chính đang cổ vũ cho điều này, và môi trường quy định dường như cũng khá tiếp nhận, bạn cũng có thể hiểu lý do. Công chúng muốn mua các khoản đầu tư tư nhân, các trung gian muốn bán, trong khi các quy tắc tiết lộ lại cản trở tất cả điều đó. Nói rằng "chúng ta nên bãi bỏ quy tắc tiết lộ" nghe có vẻ tồi tệ, lạc hậu và tham lam. Trong khi nói "token hóa" nghe có vẻ tốt, hiện đại và ngầu.
Một chút lịch sử cũ kỹ nữa.
Vào khoảng năm 2020, các dự án mã hóa đã huy động vốn một cách điên cuồng từ công chúng thông qua những lời hứa giả tạo. Mọi người đã đầu tư vào đòn bẩy để đầu cơ, sau đó bong bóng vỡ, dẫn đến "mùa đông tiền điện tử". Vào cuối năm 2022, bạn có thể đã tưởng tượng ra nhiều kết thúc khác nhau, bao gồm:
mã hóa vĩnh viễn im lặng；
Quốc hội có thể quản lý tài sản tiền điện tử giống như cách mà họ đã quy định thị trường chứng khoán trong những năm 1930, có thể sẽ đưa ra các quy tắc mới để phục hồi niềm tin vào thị trường tài sản tiền điện tử, yêu cầu công khai thông tin, quy định xung đột lợi ích, và áp dụng yêu cầu về vốn. (Chúng tôi cũng thực sự đã thấy một số tình huống như vậy; Dự luật Thiên tài đã áp đặt yêu cầu về vốn đối với stablecoin.)
Nhưng thực tế là con đường thứ ba (tôi cá nhân cũng không dự đoán được điều này), ngành tài chính dường như đang tìm kiếm một cách để bãi bỏ các quy tắc công bố thông tin và giao dịch trên thị trường chứng khoán, từ đó làm cho thị trường chứng khoán giống như Tài sản tiền điện tử, thay vì làm cho Tài sản tiền điện tử giống như một thị trường chứng khoán quy chuẩn.