Tại sao cổ phiếu ngân hàng toàn cầu liên tục lập kỷ lục mới?

Tác giả: Xu Vệ, nguồn: Báo Chứng khoán Thượng Hải

Gần đây, cổ phiếu ngân hàng A-shares đã tăng mạnh và liên tục lập đỉnh cao mới, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư. Vào ngày 10 tháng 7, giá cổ phiếu của bốn ngân hàng lớn là Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Nông nghiệp, Ngân hàng Trung Quốc và Ngân hàng Xây dựng đều đạt mức cao kỷ lục, hỗ trợ chỉ số Shanghai Composite trở lại mức 3500 điểm. Cổ phiếu ngân hàng tăng mạnh không chỉ thể hiện nổi bật trên thị trường A-shares mà trên toàn cầu cũng vậy. Vậy yếu tố nào đã thúc đẩy cổ phiếu ngân hàng toàn cầu tăng trưởng mạnh mẽ?

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán Xingye, từ ngày 1 tháng 1 năm 2024 đến ngày 8 tháng 7 năm 2025, chỉ số ngân hàng toàn cầu, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc lần lượt tăng mạnh 52%, 49%, 65%, 53% và 59%, đều đã gần đạt hoặc vượt qua mức cao mới kể từ năm 2010, và so với chỉ số thị trường chung đều đạt được lợi nhuận vượt trội.

Lấy Mỹ làm ví dụ, chỉ số ngân hàng KBW (KBW Bank index) theo dõi xu hướng chung của cổ phiếu ngân hàng Mỹ đã tăng 49% kể từ đầu năm 2024, trong khi chỉ số S&P 500 tăng 31% trong cùng thời gian.

Trên thị trường A-shares, hiệu suất của cổ phiếu ngân hàng cũng rất đáng chú ý. Kể từ đầu năm 2024, chỉ số ngân hàng Trung Quốc đã tăng 59%, trong khi chỉ số CSI 300 tăng 17% trong cùng thời gian.

Sự thay đổi chung của môi trường vĩ mô toàn cầu là động lực quan trọng đứng sau hiện tượng này. Zhang Qiyao, chuyên gia phân tích chiến lược hàng đầu của Công ty Chứng khoán Xingye, cho rằng, khi nền kinh tế toàn cầu bước vào thời kỳ tăng trưởng thấp, sự không chắc chắn trong chính sách và địa chính trị gia tăng, ngân hàng như một "tài sản chắc chắn" với lợi nhuận ổn định và cổ tức bền vững đã được định giá lại. Ngoài ra, kể từ năm 2022, Mỹ, châu Âu và Nhật Bản đều bước vào chu kỳ tăng lãi suất, cộng thêm các mô hình kinh doanh đặc biệt và hình thức hoàn trả cho cổ đông, các ngân hàng nước ngoài vừa có tỷ suất hoàn trả cho cổ đông cao vừa có tính tăng trưởng.

Cụ thể đến từng thị trường, cổ phiếu ngân hàng có những đặc điểm khác nhau. Cổ phiếu ngân hàng Mỹ thể hiện đặc trưng rõ rệt của việc chia cổ tức ổn định, mua lại cổ phiếu cao và tăng trưởng mạnh. Trong ba năm qua, tỷ lệ chi trả cổ tức của các ngân hàng lớn ở Mỹ khá ổn định, đều duy trì trên 20%, một số ngân hàng như Morgan Stanley còn ổn định trên 40%. Ngoài cổ tức tiền mặt, việc mua lại cũng là cách thường dùng để hoàn trả cho cổ đông ở các ngân hàng Mỹ, một số ngân hàng trong năm qua thậm chí đã mua lại nhiều hơn cả cổ tức tiền mặt. Các ngân hàng châu Âu chủ yếu áp dụng mô hình chia cổ tức tiền mặt để hoàn trả cho cổ đông, vào năm 2024, tỷ lệ chi trả cổ tức dự kiến tăng mạnh, với ý chí chia cổ tức mạnh mẽ. Nhờ vào giao dịch trái phiếu và tiền tệ, cùng với hoạt động ngân hàng đầu tư, một số ngân hàng châu Âu thể hiện được sự tăng trưởng nhất định, như Deutsche Bank. Nhật Bản, sau khi kết thúc thời kỳ lãi suất âm, việc tăng lãi suất đã thúc đẩy biên lãi ngân hàng mở rộng, từ năm 2024, lợi nhuận của các ngân hàng lớn đều đạt tăng trưởng cao, và các cổ phiếu ngân hàng lớn cũng nâng cao tỷ lệ chi trả cổ tức, tăng cường hơn nữa hoàn trả cho cổ đông.

Quay trở lại thị trường cổ phiếu A, mặc dù có những thách thức như biên lợi nhuận ròng thu hẹp, cổ phiếu ngân hàng vẫn tăng mạnh. Xét về mức tăng trưởng trong năm nay, nhiều ngân hàng như Ngân hàng Phát triển Thượng Hải, Ngân hàng Thanh Đảo, Ngân hàng Hạ Môn, Ngân hàng Hưng Nghiệp đã có mức tăng vượt quá 36%.

Vậy tại sao dòng tiền liên tục chảy vào lĩnh vực ngân hàng? "Mô hình kinh doanh của ngành ngân hàng nước ta đã dần chuyển từ mô hình 'giảm tài chính, thị trường hóa, phá vỡ cam kết cứng' theo chu kỳ thuận đến mô hình mới, có đặc điểm 'yếu chu kỳ'." Ông Đái Chí Phong, Giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Thái Chứng khoán và là nhà phân tích ngành ngân hàng cho biết, cổ phiếu ngân hàng đang thể hiện những đặc điểm "yếu chu kỳ" cả về cơ bản lẫn đầu tư. Ông cho rằng, chênh lệch lãi suất ngân hàng dự kiến sẽ giảm chậm hơn so với lãi suất không có rủi ro, chất lượng tài sản yếu chu kỳ, trong bối cảnh lãi suất không có rủi ro đang giảm, tính ổn định của tỷ suất cổ tức cổ phiếu ngân hàng vẫn tiếp tục có sức hấp dẫn.

"Cổ phiếu ngân hàng hiện vẫn đang trong xu hướng định giá lại giá trị." Nhìn về nửa cuối năm, nhà phân tích ngân hàng của Chángchéng Zhèngquàn, Mã Tường Vân cho rằng, tình hình cổ phiếu ngân hàng hiện tại thực chất phản ánh sự lệch lạc trong kỳ vọng về sự ổn định của nền tảng cơ bản, trong những năm gần đây, khả năng sinh lời của ngân hàng liên tục vượt kỳ vọng, chủ yếu do chính sách quản lý hỗ trợ, xác lập các ranh giới rủi ro lớn từ các khía cạnh như đầu tư thành phố, bất động sản, và vốn, "sự ổn định của nền tảng cơ bản là nền tảng cốt lõi cho việc định giá lại giá trị cổ tức, các tổ chức tiếp tục tăng cường nắm giữ, chênh lệch lãi suất ròng vào năm 2025 đang xây dựng đáy, chất lượng tài sản ổn định, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của ngân hàng khu vực dẫn đầu."